Chaczapuri

Uchodzi za jedną z najsmaczniejszych, tradycyjnych potraw całego Kaukazu. Jest jednym z najpopularniejszych dań, wraz z chinkali wizytówką i symbolem gruzińskiej kuchni. Dla Gruzinów jest tym, czym dla Włochów pizza. Chaczapuri – sycący i chrupiący, drożdżowy placek z nadzieniem serowym. Choć jest prostą potrawą z rodzaju „biednych”, to zachwycają się nią turyści. Jest obowiązkowym punktem w każdej gruzińskiej restauracji na całym świecie. W Gruzji można je kupić nawet u ulicznych sprzedawców. A w gruzińskich domach pojawia się na świątecznych, towarzyskich i rodzinnych posiłkach. Symbolizuje domowe ciepło i tak ważną w tej kulturze gościnność, często bywa wręczane gościom jako gest powitania.

Najbardziej znane jest chaczapuri adżarskie – adżaruli, czyli placek w formie otwartej łódeczki, a na nadzienie wbija się jajko lub żółtko i dodaje masło. Najbardziej popularna w Gruzji wersja to imeruli – okrągły placek z serem w środku. Megruli ma dodatkowy ser na wierzchu. Według wielu to pierwsze jest najlepsze. Dlatego przygotowaliśmy przepis na chaczapuri adżarskie. Robi się dość szybko i łatwo, a smak jest wyjątkowy, jak cała kuchnia tego kraju.

Kuchnia gruzińska

W dawnych czasach przez Kaukaz wiodły szlaki handlowe między Europą a krajami Azji, więc w gruzińskiej kuchni można znaleźć wpływ wielu różnych kultur, szczególnie Orientu. Jako ciekawostkę można też dodać, że w tym górzystym kraju jest wiele grup etnicznych i aż 12 stref klimatycznych, więc kraj dzieli się na różne regiony, w tym kuchnie. Nawet wspólne dla nich potrawy takie jak chaczapuri występuje w regionalnych odmianach i odniesieniu w nazwie.

Chaczapuri tłumaczy się jako chleb z twarogiem – „chaczo” to ser, a „puri” chleb. Nazywane bywa też gruzińskim lub serowym chlebem. W różnych rejonach Gruzji używa się różnych serów, ważne, żeby było go dużo i po upieczeniu tworzył ciągnącą się masę. Podaje się je z jogurtem naturalnym lub różnymi sosami, najczęściej adżika na bazie pasty z czerwonej papryki. A chaczapuri adżarskie je się odgarniając nożem ser spod brzegów łódeczki, miesza się go z żółtkiem i rozpuszczającym się masłem. Potem odrywając rękoma po kawałku placka, macza się go w nadzieniu.

Warto przy tym zauważyć, że kuchnia gruzińska to coś więcej niż jedzenie. To niemal kultura ucztowania, głęboko zakorzenione tradycje, a także rytuały. Gruzini słyną z gościnności i uwielbiają wspólne biesiady, na których regionalnym winem wznosi się długie toasty i popija narodowe potrawy. Są treściwe i aromatyczne, oparte na naturalnych produktach oraz bogactwie smaków.

Tradycyjne danie gruzińskie

W Gruzji chaczapuri to niemal skarb narodowy, jest głęboko zakorzenione w tamtejszej codzienności, ale też historii. Być może dlatego może być postrzegane jako potrawa powszechna, a u zarania za jedzenie „dla ubogich”. Przygotowywane z regionalnych, dostępnych i tanich produktów. Mąka oraz ser są tam jedną z podstaw pożywienia od wielu tysięcy lat. Kaukaz uchodzi za ojczyznę pszenicy i serowarstwa. Uważa się, że historia samego chaczapuri zaczęła się w północno-zachodniej części Gruzji i ma właśnie rolnicze korzenie. Pracujący całymi dniami na polach pasterze potrzebowali odpowiedniego posiłku. Przygotowywano dla nich płaskie chleby z serem. Z czasem ewoluowały i stały się dumą oraz znakiem rozpoznawczym tego kraju. Można przy okazji dodać, że kilku tysięcy lat sięga też historia winiarstwa, a gruzińskie wino staje się coraz popularniejsze na świecie.

Ciekawostki:

Receptura na tradycyjne chaczapuri została opatentowana w 2011 roku. Jest to danie narodowe wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego Gruzji.

Stowarzyszenie Gastronomiczne Gruzji ogłosiło 27 lutego Narodowym Dniem Chaczapuri.

W Tbilisi, stolicy Gruzji, istnieje restauracja, która podaje to danie według przepisu z 1914 roku.

Uniwersytet Państwowy w Tbilisi opracował tak zwany „indeks chaczapuri”. Cena przygotowania tej potrawy jest używana jako… miara inflacji w gruzińskich miastach.

Chaczapuri adżarskie

Chaczapuri adżaruli jest typowe dla zachodniej Gruzji. Autonomiczna Republika Adżaria z głównym miastem Batumi leży nad malowniczym brzegiem Morza Czarnego. Być może charakterystyczny kształt łódeczki nawiązuje właśnie do nadmorskich klimatów. Tę wersję serwuje się zaraz po upieczeniu, prosto z pieca. Jest symbolem Batumi i obowiązkowym daniem do spróbowania przez turystów.

Podobno oprócz formy, ma też odrębne pochodzenie. Ponoć jako pierwsi przyrządzali je żeglarze i rybacy z grupy etnicznej Lazowie. Nadali ciastu kształt łódki wypełnionej serem, a jajko na nadzieniu miało symbolizować słońce zachodzące nad morzem. Na znak obfitości oraz dobrych zbiorów, po upieczeniu dodawali kawałek masła.