Fasolka po bretońsku

Fasolka po bretońsku jest tradycyjnym daniem, zawierającym jak nazwa wskazuje fasolę. Ale inaczej niż ta nazwa sugeruje, nie pochodzi z Bretanii. Jej korzenie sięgają kuchni rdzennych Amerykanów, a nawiązuje do angielskiej fasoli pieczonej. W obecnej wersji jest to popularna w naszym kraju potrawa kuchni polskiej z ugotowanej fasoli białej, kiełbasy, mięsa i przypraw, w sosie pomidorowym. To jedno z dań, które można gotowe zakupić w słoikach lub puszkach. Z pewnością przygotowane samodzielnie jest dużo smaczniejsze i zdrowsze, a do tego nie ma niepożądanych dodatków.

Czy fasolka po bretońsku pochodzi z Bretanii?

Bretania to region w północno – zachodniej Francji. Polska nazwa tej potrawy wskazuje, jakoby stamtąd miała pochodzić. Rodowód owszem, posiada zagraniczny, jednak zasadniczo wywodzi się z Ameryki, a dokładnie z kuchni indiańskiej. Rdzenni Amerykanie jedli potrawę z pieczonej fasoli. Angielscy koloniści z Nowej Anglii mieli ją tam w XVII wieku zaadoptować, a potem danie rozprzestrzeniło się na całe Stany Zjednoczone i dotarło do Kanady. Dzięki późniejszej, przemysłowej produkcji pieczonej fasolki w puszkach, prawdopodobne trafiła do Europy. Dużą popularność zyskała w Wielkiej Brytanii, zwłaszcza jako danie śniadaniowe. Choć historia samej potrawy z pieczonej fasoli w Europie zdaje się mieć dużo dłuższą i ciekawą historię.

Skąd taka nazwa i jaka jest historia potrawy z fasoli?

Teorii na temat tego, dlaczego w Polsce ta potrawa z fasolki nazywa się po bretońsku, jest wiele. Bo w znanej nam wersji, jest to potrawa kuchni polskiej. Być może nazwa odnosi się do “à la bretonne”, które we Francji oznacza tyle, co danie z fasolką w składzie. Mogła to być potrawa z użyciem coco de Paimpol, drobnej fasoli białej z Bretanii przypominającej naszego Jasia, w sosie pomidorowym z ziołami.

Inna teoria ze strony NCK podaje, że być może popularna na południu Francji potrawa fasolowa cassoulet, trafiła do nas po wojnach napoleońskich, a może powstaniach w Bretanii. Cassoulet to rodzaj bigosu lub gulaszu z fasoli z mięsami i kiełbasą, zwykle gotowanych w glinianym garnku. Być może dotarła do Polski w podobnej do tamtejszej wersji, bo nazwa fasolka po bretońsku mogła już w XIX wieku być u nas używana.

Choć sam cassoulet podobno został wymyślony w Anglii, a z kolei danie z pieczonej fasoli miało być tam znane już w średniowieczu. Mogło by to potwierdzać teorię z angielskimi kolonistami, którzy mieli pod siebie zmodyfikować w Ameryce potrawę z pieczonej fasoli. Istnieje przy tym teza, że do Francji danie dotarło dzięki emigracji Brytyjczyków do tego kraju. Stamtąd przepis zbliżony do dzisiejszego miał dotrzeć do Polski.

Klasyk polskiej kuchni o zagranicznym pochodzeniu

Mówiąc w skrócie wygląda na to, że zaadoptowane w Ameryce przez kolonistów rdzenne danie z fasolą pod znane im przepisy trafiło na Wyspy, stamtąd do Francji, a stamtąd do Polski. Może wywodzić się od amerykańskiego i brytyjskiego „baked beans”, czyli pieczonej fasoli, która w Wielkiej Brytanii nieraz bywa duszona w sosie. Jednak różni się od znanej nam wersji, i można domniemywać skąd wzięła się polska nazwa. A tu istnieje jeszcze jedna teoria. Podczas okupacji rzymskiej mieszkańców obecnych Wysp nazywano Britonami. Być może stąd nazwa, która przeszła  potem transformację z britońskiej na bretońską.

Nie zmienia to faktu, że fasolka po bretońsku uznawana jest za typowo polskie danie. Jakieś pochodzenie francuskie, a bardziej brytyjskie ma. Choć w naszej wersji jest bardziej polskie niż francuskie czy brytyjskie. Może być tak, że zadomowiło się w naszej kuchni i jest uznawane w niej za tradycyjne. Podstawę tego dania zawsze stanowi gotowana fasola w sosie pomidorowym, z dodatkiem mięsa i kiełbas, a niekiedy warzyw, oraz majeranku i innych przypraw. Dzięki temu zalicza się do jednych z najbardziej sycących i jednogarnkowych potraw. W przygotowaniu jest dość czasochłonna, ale z pewnością warta przyrządzenia. Tym bardziej, że można ją wekować. Co ważne, nie traci na smaku nawet wielokrotnie odgrzewana. Przeciwnie. A w połączeniu z pieczywem może zastąpić cały obiad.

Zdrowa fasola

Fasola jest bardzo zdrowa, zawiera dużą ilość białka oraz witamin z grupy B, i może wykazywać korzystne działanie na nasz organizm. To jedno z najpopularniejszych warzyw, wykorzystywanych w różnych odmianach niemal na całym świecie. W tym daniu powinna być długo namaczana, choć drogę na skróty stanowi wersja konserwowa. Najlepsze są też świeże pomidory, a mięso podwędzane. Dobry koncentrat pomidorowy też się sprawdzi. Wraz z fasolą jest źródłem minerałów takich jak żelazo, magnez i potas, a także błonnika, likopenu i folianów. Pomimo, że jest to potrawa  kaloryczna, to dostarcza też wielu wartościowych składników odżywczych. Jest też dość ciężkostrawna, a fasola może powodować wzdęcia. Dlatego dobrze ją długo moczyć, a do potrawy dodawać przyprawy je niwelujące.

My przedstawiamy przepis na tradycyjną w Polsce fasolkę z fasoli suchej, boczku, kiełbasy oraz passaty pomidorowej.