Naleśniki to jedno z najprostszych, najłatwiejszych i najpopularniejszych dań, które ma wiele zastosowań w kuchni. Można je podawać na śniadanie, obiad i kolację. Jeść same, posypać cukrem, podawać z owocami, dżemem i konfiturą lub nadziewać rozmaitymi farszami na słodko oraz wytrawnie (np. naleśniki z serem). Same placki wymagają niewielu składników. Potrafi je zrobić niemal każdy, choć mówi się, że sztuką jest zrobić bardzo cienkie, a niektórzy takie uważają za najlepsze. Mogą to ułatwić patelnie do naleśników, specjalnie do nich przeznaczone.

W Polsce najchętniej robi się naleśniki typu francuskiego. Na cienkie, usmażone placki nakłada się słodkie lub słone nadzienie, i zwija w ruloniki lub składa w trójkąty. Do jednych z najpopularniejszych należą naleśniki z serem i przepis na nie przedstawiamy. A że zrobienie ciasta naleśnikowego i smażenie mogą być pozornie proste, podpowiadamy też, na co zwrócić uwagę w tej kwestii.

Skąd się wzięły placki naleśnikowe?

Nie do końca wiadomo, skąd pochodzą, ale ponoć były przyrządzane już w starożytności, być może w Grecji. Pierwsze wzmianki o cieście podobnym do dzisiejszych naleśników zapisał grecki komediopisarz. Według Włochów z kolei wymyślono je we Florencji, skąd trafiły do Francji. Tam, w całej Europie i w Chinach są bardzo popularne. Każda kuchnia nieco modyfikowała przepisy, skład i smak, aż powstała dzisiejsza wersja. Choć i tak różnią się od siebie w różnych krajach nie tylko wersjami, ale też nazwami. We Francji mają Crêpes, w Niemczech Pfankuchen, we Włoszech crespelle, a w Stanach Zjednoczonych pancakes.

Są dwie teorie pochodzenia polskiej nazwy naleśnik. Pierwsza mówi, że wywodzi się od prasłowiańskiego „na lěsě”, które oznacza krata, plecionka, na której rzekomo miały być pieczone nad paleniskiem. Druga zakłada, że od „na listě”, co miałoby znaczyć, że były pieczone na liściu kapusty lub chrzanu. Tak miały brzmieć słowiańskie odpowiedniki naszego naleśnika, czyli nalistniki.

Przepisy na naleśniki

Pierwszy zachowany przepis na naleśniki crespes przypominające te dzisiejsze pochodzi z 1540 roku z francuskiej książki kucharskiej. Wtedy używano białego wino zamiast mleka, które je zastąpiło w XIX wieku. Danie zyskało w tym czasie na popularności i jeszcze bardziej nawiązywało do wersji współczesnej, a przepisy pojawiły się w wielu książkach kucharskich. Pierwsze wzmianki o naleśnikach w Polsce pochodzą z XVI wieku. W staropolskiej kuchni były częstym pożywieniem. Pierwotnie przyrządzano je z gruboziarnistej mąki żytniej, a pieczono na płytach kuchennych. Nie były więc tak soczyste i cienkie jak obecnie.

Ciekawostka: Światowy Dzień Naleśnika obchodzony jest 2 lutego i wywodzi się z Francji.

Jak zrobić ciasto na naleśniki?

Ważne są właściwe proporcje składników suchych i mokrych oraz dokładne ich wymieszanie, żeby ciasto nie miało grudek. Poza tym jeśli będzie zbyt gęste, naleśniki mogą być grube i gumowate. Zbyt rzadkie z kolei może powodować ich rozpadanie się przy przewracaniu. Dobrą metodą jest zrobienie nieco gęstszego, usmażenie jednego naleśnika i w razie potrzeby rozcieńczenie ciasta. Niektórzy dodają do niego trochę wody gazowanej, żeby placki naleśnikowe były delikatniejsze.

Nieduże porcje ciasta najlepiej nalewać nabierką tylko na środek i obracając patelnią na boki rozprowadzić je aż po brzegi. Cienkie placki należy smażyć około 1 do 2 minut na każdej ze stron na złocisty kolor. Powinny być smażone jedynie na odrobinie tłuszczu, a najlepiej na lekko natłuszczonej patelni z nieprzywierającym dnem. Upieczone warto układać na talerzu warstwami i przykrywać ściereczką, żeby nie obsychały i zachowały sprężystość oraz lepiej się zwijały. A żeby były bardziej elastyczne, można po przygotowaniu odstawić ciasto na 30 minut, żeby skrobia z mąki napęczniała. Przed smażeniem, najlepiej każdego naleśnika, dobrze jest ciasto przemieszać.