Pchali – gruzińska przekąska

Pchali, phali i pkhali, a nawet mchali. Spotyka się wszystkie te nazwy tej słynnej, tradycyjnej gruzińskiej przystawki. To lekka i kolorowa przekąska warzywna, lubiana zwłaszcza przez wegan oraz wegetarian. Rodzaj pasty przygotowywanej z różnych warzyw i ich liści oraz orzechów włoskich i przypraw. W Gruzji często robi się kilka rodzajów pchali i serwuje na talerzu w formie kolorowych kulek, posypane pestkami granatu, który jest niemal symbolem tego kraju. A pchali jest nieodłącznym elementem gruzińskiego stołu. Choć te zdrowe i smaczne kulki warzywne są tylko dodatkiem do treściwych i tradycyjnych dań. Na gruzińskich stołach zresztą króluje różnorodność, kolor i mnóstwo potraw do wyboru.

My przygotowaliśmy przepis na pchali ze szpinakiem. Oczywiście z powodzeniem można zastąpić go innym warzywem, albo zrobić pół na pół z liśćmi szpinaku i buraka ćwikłowego kolorowe kulki.

Gruzińska przekąska

Pchali jest tradycyjnym daniem kuchni gruzińskiej, a jej korzenie sięgają starożytnej Gruzji i kaukaskich górali. W tamtejszej kuchni warzywa były, podobnie jak dziś, ważnym elementem diety. Pchali zyskało popularność ze względu na smak oraz prostotę. Ta kuchnia kojarzy się z nieskomplikowanymi i świeżymi, lokalnymi produktami. To jej istota, podobnie jak tworzenie z pozornie skromnych składników smacznych, sycących oraz finezyjnych dań. A że warzyw w Gruzji jest pod dostatkiem, więc ich różnorodność i kreatywność w łączeniu sprawiły, że w tamtejszych książkach kucharskich można znaleźć ponad 200 wersji tej przekąski.

Co to jest pchali?

Słowo pchali znaczy tyle, co „ciasto ziołowe”. Robi się je dość szybko. Bazą jest farsz, a bardziej sos ze zmielonych orzechów włoskich, octu winnego i przypraw, a do tego zmielone warzywa lub ich liście. Najbardziej powszechną wersją jest pchali ze szpinakiem, który jak wiadomo jest jednym ze zdrowszych warzyw. Poza tym wykorzystuje się też buraka ćwikłowego, czyli botwinę oraz bakłażana. Podawane razem pchali z buraka i zielonych warzyw wyglądają bardzo efektownie i kolorowo. Niekiedy spotyka się też wersje z kapustą, porem i zieloną fasolą. Albo z papryką, cebulą, szczypiorem, kalafiorem czy szparagami. Mieszkańcy zachodniej Gruzji przyrządzają pchali z roślin polnych i dziko rosnących takich jak żywokost, pokrzywa, mniszek lekarski, portulaka i malwa.

Smak potrawie nadaje sos orzechowo-winny, kolendra i przyprawy, ale w znacznej mierze zależy od użytego warzywa. Od niego zależy także przymiotnik w nazwie, na przykład pchali szpinakowe. Przy czym zależnie od rodzaju warzywa, przed zmieleniem przyrządza się je różnie. Gotuje, parzy wrzątkiem lub piecze. Od nich również zależą dodatki oraz użyte przyprawy, często stosuje się przyprawę suneli.

Ciekawostki: W książkach kucharskich tą potrawę można znaleźć pod nazwami „mchali” lub „pchali”. Ta druga pochodzi z lokalnych dialektów gruzińskiego języka.

Orzechy włoskie są jednym z podstawowych składników greckiej kuchni. Ale Gruzini nazywają je orzechami greckimi.

Przyprawa chmieli suneli to grecka, aromatyczna mieszanka różnych przypraw. Jest nieodłącznym dodatkiem w kuchni greckiej i na obszarze całego Kaukazu. Można ją dostać w Polsce, jeśli nie stacjonarnie, to w sklepach internetowych.