Rosół z indyka

Polacy uwielbiają zupy. A najbardziej tę, która zupą nie bywa nazywana, bo ma swoją własną, odrębną nazwę. Rosół to najważniejsza narodowa tradycja kuchni polskiej i największa klasyka na polskim stole. Kojarzy się zwłaszcza z niedzielnym obiadem czy świątecznymi posiłkami i uroczystościami. To wywar mięsno-warzywny najczęściej na kurczaku. Choć znany jest także rosół wołowy, a ponoć najlepszy jest na trzech rodzajach mięs. Łączy kurę i wołowinę oraz kaczkę lub indyka. My jednak chcemy zatrzymać się na tym ostatnim, czyli indyku. Rosół z indyka w niczym nie musi ustępować temu z kurczaka, jest nawet bardziej charakterny A co ważne, indyk jest najzdrowszym mięsem drobiowym. A rosół uważa się za naturalny środek leczniczy.

Zdrowe mięso drobiowe

Drób jest popularny, bo ma delikatny smak i łatwo go przygotować. To jedno z najzdrowszych i chudych mięs. Posiada lepsze właściwości smakowe oraz dietetyczne niż mięso czerwone. Warto jednak sięgnąć po niedocenianego indyka o licznych walorach odżywczych oraz zdrowotnych. Ma niską zawartość tłuszczu i cholesterolu, kwasów nasyconych i węglowodanów. Za to zawiera sporo pełnowartościowego białka, minerałów i mikroelementów oraz witamin. Mięso z indyka jest lekkostrawne i sycące, ale też dobrze przyswajalne. Jednak najlepiej, żeby było dobrej jakości i z hodowli bez antybiotyków. Starannie ugotowany rosół wykazuje właściwości rozgrzewające, przeciwzapalne oraz stymulujące układ odpornościowy. Łagodzi bolące gardło, kaszel i katar. Jest polecany w czasie przeziębienia, rekonwalescencji czy przy osłabieniu na wzmocnienie.

Rosół – jakie mięso i jak ugotować?

Rosół powstaje na bazie mięsa gotowanego z warzywami. Choć popularny jest na kurze i kurczaku, to nie ma określonych zasad co do rodzaju mięsa. Smaczny oraz esencjonalny wywar można uzyskać niemal z każdego. Z rzadka jednak używa się wieprzowiny, niekiedy cielęcinę. Zwykle jest to rosół drobiowy lub drobiowo-wołowy. Co istotne, ważny jest o tyle rodzaj, co część mięsa. Warto wybierać fragmenty z kością. Kości zawierają szpik, który może nadać wywarowi specyficzny smak. Są też źródłem substancji odżywczych. Jeśli chodzi o wołowinę, to polecany jest antrykot, rozbratel i szponder, ewentualnie gicz, pręga i mostek. W przypadku drobiu szyja, udka, skrzydełka oraz korpus. Oczywiście najlepsze jest mięso świeże, mrożone nie zapewni takiej intensywności, a wywar może zmętnieć. Jak również najlepszej jakości, żeby był smaczniejszy.

Warto też dodać, że najmniej kaloryczny jest rosół z mięsa białego, zwłaszcza pozbawionego skóry. Jeśli chcemy uzyskać charakterystyczne oka, to trzeba sięgnąć po tłustsze kawałki. Więcej aromatu i smaku można uzyskać, używając pieczone krótko w wysokiej temperaturze mięso oraz warzywa.

Jeśli chodzi o proporcje, zaleca się 1,5 litra wody na 1 kilogram mięsa wraz z kością. Zależnie od jego rodzaju, wielkości kawałków i ilości gotowanego wywaru, rosół średnio gotuje się od 2 do 4 godzin. Drób gotuje się szybciej niż wołowina, podobnie jak mniejsze kawałki i porcje płynu. Rosół ogólnie przygotowuje się długo i wolno, a nie szybko w wyższej temperaturze. Żeby był smaczny, esencjonalny oraz klarowny, należy zacząć od zimnej wody i powoli doprowadzić do wrzenia. Następnie powinien gotować się na małym ogniu pyrkając, żeby składniki stopniowo uwalniały pełnię smaku. Ważne jest zbieranie szumowin. Niezbędna jest też włoszczyzna, a także doprawienie. Warzywa gotują się krócej. Żeby się nie rozgotowały, ale zdążyły oddać smak, wystarczy dodać je po 1 lub 1,5 godziny. A żeby rosół był klarowny, miał jeszcze głębszy i wyrazisty smak oraz ładniejszy kolor, dodaje się opaloną cebulę.

Początki rosołu i  kilka faktów

Pierwotnie rosół był wywarem z długotrwałego gotowania mięsa w wodzie. W dawnych czasach było konserwowane poprzez zasolenie oraz wysuszenie. Sól pochłaniała wodę i dłużej nadawało się do jedzenia. Jednak było twarde, a także za słone, żeby je od razu przyrządzać. Trzeba było je więc „rozsolić”. Dlatego gotowano je długo w wodzie, sól zostawała w wywarze, a miękkie mięso nadawało się do zjedzenia. Taki wywar nazywano „rozsół” lub „rozsol”, skąd wzięła się obecna, skrócona i łatwiejsza w wymowie nazwa. Warzywa i przyprawy zaczęto dodawać dopiero później.

W pierwszej książce kucharskiej w Polsce z roku 1682 roku był przepis na rosół polski. Składał się z różnych mięs, warzyw i przypraw. Podawano go wykwintnym gościom, ale serwowano też na niedzielnym obiedzie. W Europie w XVII wieku był symbolem wyszukanego smaku i elegancji, więc gościł na dworach królewskich oraz u arystokracji. Obecnie znany jest na całym świecie w wielu krajach w różnych wersjach oraz pod różnymi nazwami.

W naszym kraju jest jedną z narodowych potraw polskich. Rozpowszechnił się w czasach PRL-u. Obok kotleta schabowego jest uznawany za tradycyjne i typowe danie na niedzielny obiad i uroczystości. Oprócz kurczaka oraz kury rzadziej przyrządza się go z kapłona, czyli młodego, specjalnie hodowanego i wykastrowanego koguta. Na Górnym Śląsku często są to gołębie, na Śląsku Cieszyńskim wołowina i baranina. Tam też rosół serwuje się z kluskami wątrobianymi. Zazwyczaj jednak podaje się go z makaronem typu nitki i wstążki. Niekiedy z lanymi kluskami, ziemniakami oraz ryżem. Wywar może stanowić też bazę do przygotowania innych zup.

Ciekawostka:

Wszyscy znają powiedzenie „Rozebrać się do rosołu”. Istnieje kilka teorii na temat tego frazeologizmu. Miał powstać na podstawie faktu, jak ludzie jedzą rosół. Jak wiadomo, gorący bywa rozgrzewający. Dlatego dla własnego komfortu, żeby się nie spocić, zdejmowano część odzieży. Z czasem powiedzenie zyskało bardziej metaforyczne i ogólne znaczenie, jak choćby gdy ktoś ma niekompletny czy zbyt lekki do temperatury ubiór. Inna teoria zakłada, że dawniej rosół robiło się na porządnej kurze lub kapłonie. Ptaka najpierw trzeba było złapać i ubić, a potem oskubać oraz oprawić. Taką gołą kurę „rozebraną” do rosołu bądź koguta zalewano wodą i powoli gotowano.