Keks

Keks to jasne ciasto biszkoptowe z dodatkiem masła oraz bakalii. Jest pieczone w prostokątnej formie i polewane lukrem. Niekiedy w ten sposób nazywa się też babkę piaskową, ale o prostokątnym kształcie. Duża ilość bakalii sprawia, że keks kojarzy się z czymś odświętnym i bogatym. W naszym kraju jest tradycyjnym ciastem świątecznym, przygotowywanym także na Boże Narodzenie. Wygodne jest to, że można go przyrządzić wcześniej, bo może być przechowywany przez dłuższy czas. Dodatkowo przygotowuje się go szybko i łatwo.

Ciasto ma pozornie prostą formę, ale ozdobione lukrem i bakaliami nawet przed rozkrojeniem wygląda imponująco oraz smakowicie. Ma wilgotny, słodki środek i jest przepełnione bogactwem kolorów pochodzących od bakalii. W naszym przepisie na keks nie uściślamy, jakich trzeba użyć. Najlepsze jest to, że każdy może wybrać ulubione, a także łączyć je wedle uznania.

Ciekawostki: Od nazwy tego ciasta prostokątne foremki, w których się je piecze, potocznie określa się „keksówkami”.

W Polsce keks jest znany i uwielbiany, a swoje święto obchodzi 27 grudnia, kiedy to przypada Dzień Keksa.

Historia keksa

Historia tego typu wypieków sięga starożytnego Rzymu, gdzie znano już swego rodzaju keksy z ciasta jęczmiennego. Dodatkami były orzeszki pinii, ziarna granatu, rodzynki i niekiedy słodkie winogrona. Tak przygotowane ciasto nazywało się satura. W czasach średniowiecza dołączyły inne owoce, miód oraz przyprawy.

Pierwsze znane przepisy na keks podobny do babki o nazwie gugelhupf pochodzą z XVIII wieku z Niemiec. W Wielkiej Brytanii istniał wtedy popularny do dziś pound cake, do którego zaczęto dodawać bakalie. Podczas II wojny światowej keks stał się popularny wśród wojskowych. Był łatwy do przenoszenia i można go było długo przechowywać.

Pierwotne przepisy stopniowo modyfikowano. Współczesny keks większą popularność w Europie oraz na Wyspach zyskał w XIX wieku jako ciasto odświętne. Obecnie jest popularny na całym świecie nie tylko jako ciasto okazjonalne. Istnieją też różne jego wersje i nazwy.

Odświętny, angielski keks i królewski tort

We wspomnianym XIX wieku to ciasto szczególnie popularne stało się w Anglii wśród elit. W czasach wiktoriańskich było ciastem świątecznym i jadanym na specjalne okazje. Przede wszystkim stało się ciastem weselnym traktowanym jak tort, wykorzystywanym jako jego podstawa, którą potem się dekoruje. Było dostępne tylko dla najbogatszych, włącznie z Brytyjską rodziną królewską. Pojawiło się na weselu królowej Wiktorii, księżniczki Anny, księżnej Diany i księcia Karola, księcia Williama i Kate Middleton. Dopiero na weselu księcia Harry’ego i Meghan Merkle pierwszy raz podano tort inny niż angielski keks. Obecnie odświętny keks znany jako fruit cake z dużym wyprzedzeniem jest przygotowywany na angielskie Boże Narodzenie.

Ciekawostki: Światową stolicą keksów określa się nieduże miasto Claxton w stanie Georgia w USA z niespełna 3 tys. mieszkańców. Dwie piekarnie oddalone od siebie zaledwie o 500 metrów sprzedają tam rocznie ponad 4 mln kg keksów o nazwie fruit cake. W tych ciastach bakalie stanowią aż 80%.

Keks bywa mylony z biszkoptowym wypiekiem o niemieckiej nazwie cwibak, wywodzącym się z czasów przedwojennych. Dawniej wypieczone ciasto przekładano bakaliami i powtórnie pieczono. Obecnie jest pieczony w keksówce, zawiera bakalie, jest polewany lukrem lub posypany cukrem pudrem. Różnicą jest smak wynikający z braku tłuszczu w oryginalnej wersji cwibaka, który w keksie jest nieodłącznym składnikiem. Do cwibaka nie dodaje się też proszku do pieczenia. Współczesne przepisy zawierają tłuszcz, dlatego obecnie cwibak bywa utożsamiany z keksem.